تاریخچه‌ی پیدایش بورس

از این پس قرار هست که در بلاگ آسان بورس شما را با مقدمات بورس آشنا کنیم، کلیه‌ی آموزشهای بورس بلاگ ما به صورت رایگان تقدیم شما می‌گردد. لذا از شما دعوت می‌کنیم تا آموزشهای بورس بلاگ آسان بورس را دنبال کنید.

اغلب کارشناسان فعال در بازارهای مالی اعتقاد دارند که ظهور واژه‌ی بورس به قرن پانزدهم میلادی برمی‌گردد، زمانی که بازرگانان و کسبه‌ی شهر بورُوژ واقع در شمال غربی کشور بلژیک، در میدانی به نام تِربورس و در مقابل خانه‌ی فردی به نام واندر بورس جمع می‌شدند و به معامله‌ی کالاهای خود می‌پرداختند.

مدتی بعد کلیه مکان‌هایی که افراد در آنها به معامله‌ی پول، کالا، اسناد مالی و تجاری خود می‌پرداختند به بورس معروف شدند و با گذشت زمان، نظم و انضباط خاصی در این مکان‌ها حاکم شد؛ بطوری که فقط بازرگانان، صرافان و دلالان اجازه‌ی خرید و فروش در این اماکن را داشتند.

در نهایت با منسجم شدن مکان‌های مرتبط با بورس و افزایش آگاهی افراد، تالارهای مسقف بورسی شکل گرفت و بازرگانانی که پیش از آن در هوای آزاد به معامله می‌پرداختند، به این تالارها می‌رفتند.

شکل‌گیری شرکت‌های سهامی

تجارت در گذشته با سختی‌ها و ریسک‌های بسیاری همراه بود و اغلب بازرگانان و تجار متحمل ضررهای سنگینی می‌شدند، به همین دلیل نیازمند راه‌حلی برای جلوگیری و به حداقل رساندن ضررهای خود بودند. در نتیجه تعدادی از آنها تصمیم گرفتند که با سرمایه‌داران در فعالیت‌های خود شریک شوند تا سود و ضررهای احتمالی بین همه‌ی آنها تقسیم شود، لذا این تجربه‌ی موفق میان افراد گسترش یافت و منجر به تشکیل شرکت‌های سهامی شد.

اولین شرکت سهامی که در سال 1553 میلادی با مشارکت عده‌ای از تجار در کشور روسیه تاسیس شد، شرکت ماسکوِی (Muscovy) نام داشت و پس از آن نیز شرکت‌های جدید با فروش سهام خود در این بازار ، سرمایه‌گذاران و شرکای بیشتری را برای مشارکت در کسب‌وکار خود پیدا می‌کردند.

پیدایش اولین بازار بورس در جهان

در اوایل قرن هفدهم میلادی، اولین بورس اوراق بهادار جهان بصورت رسمی در شهر آمستردام هلند تشکیل شد و کمپانی هند شرقی نیز، اولین شرکتی بود که سهام خود را در آن عرضه کرد.

رشد بورس و فراگیری آن در عرصه‌های تجاری و اقتصادی، با انقلاب صنعتی اروپا و شکوفایی اقتصادها در آن دوره همراه شد و توانست در مدت کوتاهی به سایر کشورهای اروپایی مانند انگلستان، آلمان، اتریش و سوییس نیز انتقال یابد.

بورس در سایر کشورهای اروپایی

افتتاح اولین بازار بورس در کشور اتریش به سال 1771 میلادی برمی‌گردد که محلی برای عرضه‌ی اوراق قرضه‌ دولتی جهت تامین مالی جنگ بود، بازار بورس وین در پایان قرن 19 میلادی بیش از 2500 سهم در تابلوی خود داشت و از مهمترین مراکز مالی اروپا به شمار می‌رفت.

فعالیت‌های مرتبط با بورس در شهر لندن نیز از اوایل قرن هجدهم میلادی و در قهوه‌خانه‌ها آغاز شد و در سال 1773 میلادی، با خرید ساختمان مستقل توسط معامله‌گران وارد فصل جدیدی شد. بازار بورس اوراق بهادار لندن در سوم مارس 1801 میلادی بصورت رسمی تاسیس شد و در حال حاضر نیز با فهرستی از شرکت‌های بریتانیایی و چند ملیتی، یکی از معتبرترین بازارهای مالی دنیا به حساب می‌آید.

بورس در نیویورک و توافق‌نامه باتن وود

در تاریخ 17 می 1792 میلادی، شماری از کارگزاران فعال جهت تاسیس بورس نیویورک، در خیابان وال استریت این شهر و زیر درخت نارون تنومندی دور یکدیگر جمع شدند و توافق‌نامه‌ای را امضا کردند که به توافق‌نامه باتن وود یا درخت نارون معروف است.

25 سال بعد اعضای موسس این نهاد تصمیم گرفتند تا با تهیه پیش‌نویسی قانونی، مراحل انجام معاملات را در این بازار قانونمند و شفاف‌تر کنند. لذا پس از آنکه خود را بعنوان هیات امنای بورس اوراق بهادار نیویورک اعلام کردند، با طراحی اساسنامه‌ای به فعالیت‌های این بازار رسمیت بخشیدند.

شکل‌گیری بورس در ایران

ایده‌ی اولیه ایجاد بورس اوراق بهادار در ایران، به سال 1315 برمی‌گردد که به درخواست دولت ایران، شخصی بلژیکی به نام وان لوترفلد تحقیقاتی درباره‌ی تشکیل بورس اوراق بهادار در تهران انجام داد و طرح قانونی تاسیس آن را نیز تهیه کرد.

در همان زمان بانک ملی ایران نیز بعنوان سازمان متولی امور پولی در کشور، مطالعاتی را در این زمینه انجام داد، اما به دلیل نامساعد بودن شرایط و وقوع جنگ جهانی دوم، شکل‌گیری بورس در ایران چندین سال به تاخیر افتاد.

بورس اوراق بهادار تهران در پانزدهم بهمن 1346 فعالیت رسمی خود را با پذیرش سهام بانک توسعه صنعتی و معدنی ایران، شرکت نفت پارس، اوراق قرضه دولتی، اسناد خزانه و اوراق قرضه عباس‌آباد آغاز کرد و توانست 105 شرکت را در پانزده سال ابتدایی فعالیت خود پذیرش کند.